Αστρα σβούρες φώτισαν το Σύμπαν Τα πρώτα άστρα περιστρέφονταν γρήγορα και πέθαιναν σύντομα με θεαματικές εκρήξεις

Καλλιτεχνική απεικόνιση της στάχτης που άφηναν οι θεαματικές εκρήξεις από τον θάνατο των πρώτων άστρων. Πηγή: NASA/ESA/ESO/Wolfram Freudling et al. (STECF)

 Τα πρώτα άστρα που φώτισαν το Σύμπαν ήταν βραχύβιοι γίγαντες, έως και 200 φορές μεγαλύτεροι από τον Ήλιο, γνώριζαν ήδη οι επιστήμονες. Τώρα, μια νέα μελέτη υποδεικνύει ότι τα άστρα αυτά περιστρέφονταν επίσης ασυνήθιστα γρήγορα, περίπου 250 φορές ταχύτερα από τον Ήλιο. Η ζωή τους μάλιστα τέλειωνε σε ιδιαίτερα θεαματικές εκρήξεις, τις οποίες ίσως μια μέρα καταφέρουμε να δούμε στις άκρες του ορατού Σύμπαντος.Διακόσια εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το Σύμπαν ήταν ένα παγωμένο, σκοτεινό μέρος. Η κατάσταση άλλαξε 100 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, όταν άναψαν τα πρώτα άστρα.

Τα βραχύβια αυτά άστρα όχι μόνο φώτισαν τον κόσμο, αλλά επιπλέον παρήγαγαν και όλα τα βαριά στοιχεία που γνωρίζουμε σήμερα. Τα στοιχεία αυτά προέκυψαν από τη θερμοπυρηνική σύντηξη του υδρογόνου και του ήλιου, των αποκλειστικών συστατικών από τα οποία σχηματίστηκαν αυτά τα πρώτα άστρα. Αντίθετα, τα άστρα δεύτερης και τρίτης γενιάς -για παράδειγμα ο Ήλιος- περιέχουν μικρές ποσότητες βαρύτερων στοιχείων.

Η χημική σύνθεση των σημερινών άστρων μπορεί να αποκαλύψει στοιχεία για τα αρχέγονα προγονικά τους άστρα, υποστηρίζουν τώρα Γερμανοί ερευνητές στην επιθεώρηση «Nature».

Αστρική γηριατρική

Για να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά της πρώτης γενιάς άστρων, η ομάδα της Κριστίνα Τσιαπίνι, στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Πότσνταμ στη Γερμανία, μέτρησαν τις αναλογίες διαφόρων στοιχείων σε οκτώ άστρα του αστρικού σμήνους  NGC 6522. Τα άστρα αυτά θεωρούνται από τα αρχαιότερα του Γαλαξία μας, με ηλικία που υπολογίζεται στα 12 δισεκατομμύρια χρόνια.

H ανάλυση αποκάλυψε ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες μετάλλων όπως το στρόντιο και το ύπριο. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα στοιχεία αυτά δεν μπορεί να παρήχθησαν στα ίδια τα άστρα του NGC 6522, αλλά ήταν ήδη παρόντα στα διαστρικά νεφελώματα από τα οποία σχηματίστηκαν τα άστρα.

Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι τα στοιχεία αυτά παράγονται σε μεγαλύτερες ποσότητες σε άστρα που περιστρέφονται γρήγορα. Για να εξηγήσει τις παρατηρήσεις, η ομάδα της Δρος Τσιαπίνι κατέληξε σε ένα υπολογιστικό μοντέλο στο οποίο οι ταχύτητες περιστροφής των πρώτων άστρων έφταναν τα 500 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο στην επιφάνειά τους, 250 φορές ταχύτερα από τον Ήλιο.

Επιθανάτιο φως

Και αν πράγματι η ταχύτητα περιστροφής ήταν τόσο μεγάλη, τα άστρα αυτά πρέπει να τέλειωναν τη ζωή τους ως υπερκαινοφανείς αστέρες (σουπερνόβα) που εκπέμπουν εκλάμψεις ακτίνων γάμμα (GRB).

Οι εκλάμψεις αυτές, τα φωτεινότερα φαινόμενα στο Σύμπαν, είναι πίδακες ακτίνων-γ, ακτίνων Χ και ορατού φωτός, οι οποίοι εκπέμπονται από τους πόλους γερασμένων άστρων, καθώς καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος και μετατρέπονται σε μαύρες τρύπες ή άστρα νετρονίων.

Αυτές οι εκλάμψεις ακτίνων-γ μπορεί να ήταν τόσο φωτεινές ώστε το απόφωτό τους να ταξιδεύει ακόμα στο Σύμπαν.

Οι ερευνητές θεωρούν απίθανο να δούμε ποτέ τα ίδια τα πρώτα άστρα, που έσβησαν περίπου 1 δισ. χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ, ελπίζουν όμως μια μέρα να καταγράψουν τις επιθανάτιες εκλάμψεις τους.

Newsroom ΔΟΛ

Το Hubble είδε τον θάνατο του Ήλιου Εικόνες από το νεφέλωμα «Μάτι της Γάτας» αποκαλύπτουν τι θα συμβεί στο ηλιακό μας σύστημα

Το Hubble φωτογράφισε με λεπτομέρεια το νεφέλωμα «Μάτι της Γάτας» που έχει μια εικόνα ανάλογη με εκείνη που πιθανώς θα έχει και το δικό μας ηλιακό σύστημα όταν καταρρεύσει ο Ήλιος σε πέντε δισ. έτη

  Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα εντυπωσιακή φωτογραφία που τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από το νεφέλωμα NGC 6543 που είναι πιο γνωστό με τον όνομα « Μάτι της Γάτας». Πρόκειται για ένα πλανητικό νεφέλωμα που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον επειδή το κεντρικό άστρο του που έχει καταρρεύσει ανήκε στην ίδια κατηγορία με τον Ήλιο μας. Έτσι οι επιστήμονες μπορούν μελετώντας το τι συμβαίνει εκεί να δούνε τι θα συμβεί όταν σε περίπου 5 δισ. έτη θα καταρρεύσει ο Ήλιος και θα καταστραφεί μαζί του και το ηλιακό μας σύστημα.Το «Μάτι της Γάτας» βρίσκεται ανάμεσα στα άστρα του αστερισμού του Δράκου, σε απόσταση 3.000 ετών φωτός από τη Γη. Αποτελείται από εκπληκτικά περίπλοκες δομές, ομόκεντρους δακτυλίους από αέρια, πίδακες από αέρια υψηλής ταχύτητας, και ασυνήθιστους κόμβους από αέρια που προκλήθηκαν από κύματα κλονισμού.  Οι επιστήμονες εικάζουν ότι οι δακτύλιοι είναι προϊόν του "επιθανάτιου ρόγχου" του άστρου και η μελέτη τους μπορεί να αποκαλύψει πολλά σημαντικά κοσμικά φαινόμενα.Η μορφή που έχει λάβει το νεφέλωμα πιθανολογείται ότι είναι πολύ πρόσφατη και όχι μεγαλύτερη των χιλίων ετών. Απομεινάρι της κατάρρευσης του άστρου είναι πλέον ένας λευκός νάνος, ένα αστέρι θερμοκρασίας 80.000 βαθμών Κελσίου που λάμπει 10.000 φορές περισσότερο από τον Ήλιο μας. Ακόμα και σήμερα το άστρο αυτό έχει μάζα πενταπλάσια του Ήλιου μας και εκτοξεύει υλικά με ρυθμό 20 τρισεκατομμυρίων τόνων το δευτερόλεπτο και με ταχύτητα 1.900 χιλιόμετρων το δευτερόλεπτο

το βημα

Η αναζήτηση εξωγήινης ζωής

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗ Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέα

«Ωστε κι εσύ έρχεσαι από τον ουρανό!
Από ποιον πλανήτη είσαι;»
Τότε ήταν σαν να είδα μια λάμψη να φωτίζει το μυστήριο της παρουσίας του και τον ρώτησα απότομα:
«Ερχεσαι λοιπόν από άλλον πλανήτη;»
Αντουάν Ντε-Σεντ Εξιπερί «Ο Μικρός Πρίγκιπας»
Σήμερα θα μιλήσουμε για εξωγήινους. Δεν εννοώ βέβαια τους εξωγήινους της πολιτικής ζωής μας. Εκείνοι πράγματι σε άλλους κόσμους βρίσκονται· όπου δεν φαίνεται να φτάνει ούτε η οργή ούτε ο πόνος των Ελλήνων. Εμείς ωστόσο θα μιλήσουμε για τους άλλους εξωγήινους, τους αινιγματικούς, που δεκαετίες τώρα αναζητεί η επιστήμη. Μόνον όμως πρόσφατα η εικόνα άρχισε λίγο να φωτίζεται.
Στην αλλαγή αυτή συνέβαλαν δύο καθοριστικοί παράγοντες. Ο πρώτος υπήρξε μια αναπάντεχη διαπίστωση: Οτι είδη ζωής, που βέβαια είναι πρωτόγονα και ατελή, εντοπίσθηκαν σε συνθήκες ή σημεία του πλανήτη μας που μέχρι χθες έμοιαζαν απαγορευτικά. Πράγματι: Μέσα σε ωκεάνια ρήγματα ή και στην καρδιά ηφαιστείων, στους πόλους της Γης αλλά και στις παγωμένες λίμνες της Ανταρκτικής, επιβιώνουν βακτήρια και μικροοργανισμοί, που αντλούν από παράδοξες πηγές την απαραίτητη για τη ζωή ενέργεια. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των νησιών Γκαλαπάγκος, όπου ύστερα από αναρίθμητες καταδύσεις στα βαθιά νερά τους οι ειδικοί εντόπισαν ένα εξαιρετικά πολύπλοκο αλλά και πλούσιο οικοσύστημα. Αποικίες, δηλαδή, σκουληκιών και μικροοργανισμών, που «ζουν» και αναπαράγονται χάρη στην ενέργεια των υποθαλασσίων ηφαιστείων. Οι χημικές ουσίες, που απελευθερώνει η εσωτερική θερμότητα της Γης, αποτελούν την τροφή των μικροοργανισμών· ενώ με τη σειρά τους, και αυτοί γίνονται η τροφή για είδη που βρίσκονται υψηλότερα στην τροφική αλυσίδα. Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί περισσότερες από εκατό τέτοιες σκοτεινές «οάσεις» ζωής. Είναι πιθανό λοιπόν, παρόμοιοι ζωντανοί και ανθεκτικοί κόσμοι να αφθονούν και σε πλανήτες που με τα δικά μας μέτρα μοιάζουν αφιλόξενοι και εχθρικοί.
Σε αυτό το σημείο, μια άλλη εξέλιξη ήρθε να τονώσει τους ιδεολόγους της εξωγήινης ζωής. Υπήρχε πράγματι από παλιά η υποψία ότι οι πλανήτες δεν είναι αποκλειστικότητα του ηλιακού συστήματος. Συνοδεύουν, αντίθετα, πολλά από τα άστρα του γαλαξία μας. Με την εξέλιξη των οργάνων παρατήρησης, η υποψία αυτή μπορεί σήμερα να θεωρηθεί μια επιστημονική βεβαιότητα. Ετσι, το ειδικά εξοπλισμένο διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ, που εκτοξεύθηκε τον Μάρτιο του 2009, είχε ως κύρια αποστολή του την αναζήτηση «εξωπλανητών»· που διαβιούν, δηλαδή, έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Μέχρι τώρα το τηλεσκόπιο έχει ήδη εντοπίσει μερικές εκατοντάδες εξωπλανήτες, που όπως η Γη περιφέρονται σε μια «κατοικήσιμη» ζώνη γύρω από ένα άστρο. Φαίνεται όμως ότι είναι πλανήτες αερίων, χωρίς ξηρά ή θάλασσα, ενώ το μέγεθός τους υπερβαίνει κατά πολύ τη Γη. Με έμμεσο πάντα τρόπο, πολλοί εξωπλανήτες έχουν ανιχνευτεί και από επίγεια τηλεσκόπια. Σε απόσταση 50 ετών φωτός, για παράδειγμα, και στον αστερισμό του Ζυγού, ανακαλύφθηκε ένας πλανήτης περίπου διπλάσιος από τη Γη. Είναι όμως απίθανο να φιλοξενεί ζωή, αφού ο δικός του «ήλιος» είναι ένας «ερυθρός νάνος» -αστέρι, δηλαδή, με πολύ ασθενέστερη ακτινοβολία.
Η αναζήτηση λοιπόν της εξωγήινης ζωής άλλαξε πλεύση, αλλά και κέρδισε νέα ορμή τα τελευταία χρόνια. Δεν έχει ίσως πια τη θεαματικότητα που με ωραίο τρόπο συχνά ανέδειξαν οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ούτε ικανοποιεί τις εναγώνιες προσδοκίες του ανθρώπου, που σε κάθε διαστημική αποστολή στον Αρη ή στους κοντινούς πλανήτες έβλεπε τη στιγμή που ένα εξωγήινο ον θα μας κουνούσε φιλικά το χέρι. Ακόμα και το φιλόδοξο πρόγραμμα SETI, που σάρωνε υπομονετικά τον ουρανό αναζητώντας τα «σήματα» μιας εξωγήινης νοημοσύνης, έχει οδηγηθεί περίπου σε χειμερία νάρκη.
Η ριζική όμως αλλαγή πορείας, στην αναζήτηση της εξωγήινης ζωής, δείχνει μεγαλύτερο ρεαλισμό, και έχει πιο στέρεη επιστημονική βάση. Δεν εκκινά τόσο από το απέραντο διάστημα, όσο από την ίδια τη Γη. Είδαμε ότι οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν σε ορισμένες λίμνες ή ωκεάνια βάθη της, δεν εμποδίζουν την ανάπτυξη απλών ειδών ζωής. Το εύρος συνεπώς της ζώνης, που ενδεχομένως φιλοξενεί κάποιες πρωτόλειες μορφές της, είναι πολύ μεγαλύτερο απ' όσο υποθέταμε. Με αυτό το πρίσμα σχεδιάζονται οι νέες διαστημικές αποστολές στον Αρη, το Δία, τον Κρόνο ή τους δορυφόρους τους. Αν μάλιστα επιβεβαιωθεί η ύπαρξη νερού ή πάγου, σε κάποιον από τους μακρινούς αυτούς συγγενείς της Γης, η ελπίδα ότι θα εντοπισθούν και ίχνη ζωής στο μέλλον θα ενισχυθεί. Παράλληλα το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Δαρβίνος», που θα αποτελείται από μια «συστοιχία» διαστημικών τηλεσκοπίων, αναμένεται να αρχίσει τη λειτουργία του στο τέλος της δεκαετίας. Ενώ όμως θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει πλανήτες παρόμοιους με τη Γη, ας σημειωθεί ότι το κρίσιμο ερώτημα, για το πώς άρχισε στον δικό μας πλανήτη η ζωή, δεν έχει εύκολη απάντηση.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, μια πρόσφατη ανακάλυψη συντάραξε και πάλι τον επιστημονικό κόσμο, αλλά και το απλό κοινό. Οπως ανακοίνωσε η NASA στις 2 Δεκεμβρίου του 2010, στην λίμνη Μόνο της Καλιφόρνιας ανακαλύφθηκε ένα «εξωτικό» βακτήριο, που έχει μια απίστευτη δομή. Συγκεκριμένα, έχει αντικαταστήσει στο DNA του τον φώσφορο με αρσενικό, που αποτελεί βέβαια δηλητήριο για τη ζωή όπως την ξέρουμε! Οπως πιστεύαμε, μόνον έξι χημικά στοιχεία είναι επιτρεπτά αλλά και απαραίτητα, για να ανθίσει ο κύκλος της ζωής: Ο άνθρακας, το οξυγόνο, το άζωτο, το υδρογόνο, ο φώσφορος και το πυρίτιο. Το αρσενικό είναι ένας ανεπιθύμητος «εισβολέας», που ανατρέπει πεποιθήσεις, αλλά και ανοίγει νέες δυνατότητες. Ετσι στους δεκάδες δηλητηριώδεις πλανήτες, που ανήκουν στο δικό μας ηλιακό σύστημα ή περιφέρονται γύρω από τα μακρινά άστρα, δεν αποκλείεται η «ζωή» να έχει ακολουθήσει δρόμους αλλόκοτους. Αν η βασική δομή της είναι διαφορετική, τότε και οι εξελικτικές μορφές της ασφαλώς θα μας εκπλήξουν.
Πριν ωστόσο η φαντασία ή τα όνειρά μας διαγράψουν άλματα, είναι ανάγκη να συνοψισθούν προσεκτικά τα βασικά μας συμπεράσματα. Φαίνεται ότι ποικίλες μορφές ζωής είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στη Γη υπό συνθήκες που μέχρι χθες έμοιαζαν αδιανόητες. Η διαπίστωση αυτή ενισχύει την πιθανότητα, βακτήρια ή άλλοι μικροοργανισμοί να ενδημούν και στους πλανήτες που -όπως πάλι διαπιστώνεται- δεν είναι σπάνιοι στο αστρικό διάστημα. Μόνο που η εξέλιξη της ζωής από τα πρωτόγονα, ατελή δημιουργήματά της σε όντα, έστω και διαφορετικής νοημοσύνης από τη δική μας, δεν φαίνεται να αποτελεί καθόλου βεβαιότητα.
Αν επιπλέον ληφθούν υπόψη οι αδιανόητες αποστάσεις που κυριαρχούν, το όνειρο του ανθρώπου, να επικοινωνήσει με ομολόγους του κάπου στο Σύμπαν, παραμένει μακρινό και αμφισβητούμενο. Πικρή η αίσθηση: Για τις δεκαετίες όμως ή και τους αιώνες που ακολουθούν, είμαστε καταδικασμένοι στην εξωγήινή μας μοναξιά!
Η γήινη όμως μοναξιά είναι σκληρότερη και πιο παράλογη. Υπάρχει ωστόσο γύρω μας, στη γειτονιά ή το μικρό χωριό, στην πόλη ή τα μακρινά νησιά. Είναι καιρός εκεί να εστιάσουμε την προσοχή μας, εκεί να στρέψουμε την ανάσα και το βλέμμα μας. Καθώς μάλιστα η «κρίση» ωθεί όλο και περισσότερους στην απόγνωση και την ανέχεια, η αλληλεγγύη προς τον Αλλο, η έγνοια για το πώς πορεύεται, θα είναι και το πρώτο βήμα για να μην χαθούμε όλοι. Ετσι, όταν συναντηθούμε -αν ποτέ συναντηθούμε- με τους εξωγήινους, θα έχουμε πολλά να διηγηθούμε. Ισως όμως και να τους διδάξουμε.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Αναβλήθηκε η τελευταία πτήση του Endeavour

Το πρωί της Κυριακής αναμένεται να ανακοινώσει η NASA, αν ξεπεράστηκε το τεχνικό πρόβλημα στο διαστημικό λεωφορείο Endeavour, εξαιτίας του οποίου αναβλήθηκε η τελευταία εκτόξευσή του από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ. Η εκτόξευση είχε προγραμματιστεί να γίνει παρουσία του Αμερικανού προέδρου Μπάρακ Ομπάμα και της γερουσιαστή Γκάμπριελ Γκίφορντς, συζύγου του κυβερνήτη του Endeavour, Μαρκ Κέλι.

"Εχουμε ανάγκη τουλάχιστον τριών ημερών" για να ξεπεραστεί το πρόβλημα, ανέφερε στον Τύπο ο επικεφαλής της εκτόξευσης Μάικ Λίνμπαχ προσθέτοντας ότι ανακαλύφθηκε λίγο πριν την προγραμματισμένη εκτόξευση ότι υπάρχει μια ανωμαλία στο θερμοστάτη μίας τουρμπίνα,ς γεγονός που παρεμπόδιζε την σωστή λειτουργία του υδραυλικού συστήματος.
Η τελευταία πτήση, θα είναι η 25^η για το Endeavour. Σαράντα χιλιάδες θα είναι οι τυχεροί που θα παρακολουθήσουν την εκτόξευση μέσα στο Διαστημικό Κέντρο, ενώ πάνω από 700.000 άτομα θα διασκορπιστούν στον τεράστιο ανοιχτό χώρο γύρω από αυτό, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.
Το πλήρωμα του Endeavour Η εκτόξευση της Κυριακής είναι η προτελευταία αυτής της σειράς διαστημικών λεωφορείων. Η τελευταία πτήση θα είναι εκείνη του Ιουνίου, με το Atlantis, ενώ η πρώτη έγινε στις 12 Απριλίου του 1981 με το Columbia. Η NASA δεν έχει ανακοινώσει ακόμη ένα νέο σύστημα, που θα διαδεχθεί αυτή τη γενιά διαστημικών λεωφορείων, που βασίζονται σε πυραύλους και κάψουλες.
Στο διαστημικό λεωφορείο θα επιβαίνουν έξι αστροναύτες, όλοι άντρες, μεταξύ των οποίων ο Ιταλός Ρομπέρτο Βιτόρι, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, ο οποίος θα ταξιδέψει για τρίτη φορά στο Διάστημα, και για πρώτη σε διαστημικό λεωφορείο. Τρεις αστροναύτες, ο Μάικ Φίνκε, ο Ντριού Φέουστελ και ο Καναδός Γκρεγκ Σαμίτοφ θα πραγματοποιήσουν τέσσσερις εξάωρες εξόδους με σκάφανδρα, προκειμένου να φέρουν σε πέρας τις προγραμματισμένες εργασίες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Το Endeavour θα ανεφοδιάσει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), ως είθισται, ενώ θα μεταφέρει το Άλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο, ένα όργανο βάρους 7 τόνων και κόστους δύο δισ. δολαρίων, που θα μελετήσει, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη αντιύλης στο Σύμπαν. Το Άλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο κατασκυεάστηκε κα΄τα 90% στην Ευρώπη.
Όταν επιστρέψει, το Endeavour θα εκτεθεί στο Κέντρο Επιστημών της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες.
www.enet.gr

Νέα συσκευή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό θα μετρά τα επίπεδα Κοσμικής Ακτινοβολίας

Σήμερα αρχίζει το προ-τελευταίο ταξίδι του προγράμματος των Διαστημικών Λεωφορείων της NASA και μέσα στο φορτίο που... θα μεταφέρει το Διαστημικό Λεωφορείο Endeavour είναι μια συσκευή που θα επηρεάσει τις μελλοντικές γενιές των αστροναυτών και τα μακρινά τους ταξίδια…

Το όργανό με την ονομασία Alpha Magnetic Spectrometer, ή AMS, είναι μια συσκευή που θα διαθέτει έναν μαγνήτη βάρους δύο τόνων και πέντε ανιχνευτές. Το σύστημα θα εγκατασταθεί πάνω στον σταθμό ISS. Οι επιστήμονες ελπίζουν πως το AMS θα τους βοηθήσει να μάθουν περισσότερα για την αντιύλη και την σκοτεινή ύλη.

Οι σχεδιαστές διαστημικών σκαφών από την άλλη, ανυπομονούν να δουν πως τα ισχυρά μαγνητικά πεδίο που δημιουργούνται από τον AMS θα ‘αποκρούουν’ βλαβερά σωματίδια κοσμικής ακτινοβολίας. Τα μαγνητικά πεδία που θα δημιουργήσει το όργανο AMS λειτουργούν σαν ασπίδα, ανακλώντας σωματίδια ή ακτίνες που θα μπορούσαν να φτάσουν κοντά του, όπως ουσιαστικά το μαγνητικό πεδίο της Γης ανακλά την κοσμική ακτινοβολία και την αποτρέπει από το να κάνει ζημιά στον πλανήτη.

Το AMS θα μετρήσει επίσης και την ποσότητα κοσμικής ακτινοβολίας και τον τύπο της ραδιενέργειας που ανιχνεύεται στο διάστημα. Συνολικά θα παρέχει στους επιστήμονες μια καλύτερη εικόνα του περιβάλλοντος που θα έχουν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον οι αστροναύτες…

http://www.gadgetfreak.gr

CERN

ΝΙΚΟΛΑΣ ΤΕΣΛΑ

«Παιχνίδια» στο διάστημα

Μία ιδιαίτερα φωτογενή ομάδα γαλαξιών, με την ονομασία Arp 273, φωτογράφισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble.Ο μεγαλύτερος από τους σπειροειδείς γαλαξίες, γνωστός ως UGC 1810, έχει έναν δίσκο που είναι παλιρροϊκά αλλοιωμένος σε ένα σχήμα που μοιάζει με τριαντάφυλλο από την έλξη της βαρυτικής παλίρροιας του γαλαξία από κάτω του, γνωστού ως UGC 1813.

Ένας διάδρομος από μπλε πετράδια είναι το συνδυασμένο φως από ομάδες έντονα φωτεινών και καυτών νεαρών μπλε αστεριών.

Ο μικρότερος, σχεδόν στις παρυφές της συντροφιάς παρουσιάζει ευκρινή σημάδια έντονου σχηματισμού αστεριών στον πυρήνα του, που ίσως τα έχει προκαλέσει η συνάντηση με τον άλλον γαλαξία.

Μια σειρά ασυνήθιστων σπειροειδών σχεδίων στον μεγάλο γαλαξία μαρτυρά την αλληλεπίδραση. Το Arp 273 βρίσκεται στον αστερισμό της Ανδρομέδας και απέχει περίπου 300 εκατομμύρια έτη φωτός από την Γη.

Το Hubble εκτοξεύτηκε στις 24 Απριλίου 1990, με την αποστολή STS-31 του Discovery.

Ηλιακό σύστημα: υπάρχουν και άλλα «εκεί έξω»

Εξηγώντας τη διαδικασία δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος διεθνής ερευνητική ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για «κλασική συνταγή» στο Σύμπαν... Η πρόσφατη ανακοίνωση της ανακάλυψης ενός εξωηλιακού συστήματος έξι πλανητών που περιφέρονται γύρω από ένα άλλο αστέρι 2.000 έτη φωτός μακριά από τον Ηλιο μας κάνει πιο επίκαιρο από ποτέ το ερώτημα: Πώς δημιουργείται ένα πλανητικό σύστημα; Μια πολυεθνική ερευνητική ομάδα, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζει και ένας έλληνας αστρονόμος, πιστεύει ότι έχει την απάντηση τουλάχιστον για τη βασική εικόνα της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος, που είναι και το μοναδικό πλανητικό σύστημα για το οποίο έχουμε λεπτομερείς παρατηρήσεις.

Η προσπάθεια κατανόησης της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος ξεκινάει υποχρεωτικά από την απάντηση σε ένα «φιλοσοφικό» ερώτημα: η σημερινή μορφή του ήταν άραγε αποτέλεσμα μιας «συγκεκριμένης» αρχικής κατάστασης ή θα κατέληγε σε μια παρόμοια μορφή ακόμη και από μια διαφορετική αρχική κατάσταση; Σήμερα οι αστρονόμοι έχουν καταλήξει οριστικά στις γενικές γραμμές του τρόπου δημιουργίας του Ηλιου και των πλανητών του. Ολα ξεκίνησαν από ένα σύννεφο σκόνης και αερίων, το οποίο άρχισε πριν από 4,5 δισ. χρόνια να συρρικνώνεται υπό την επίδραση της ίδιας της βαρύτητάς του. Κατά τη διαδικασία αυτή το σύννεφο απέκτησε μικρότερες διαστάσεις και επομένως άρχισε να περιστρέφεται ολοένα και ταχύτερα, για τον ίδιο λόγο που ένας παγοδρόμος περιστρέφεται ταχύτερα όταν «μαζεύει» τα χέρια του. Εξαιτίας της φυγόκεντρης δύναμης που αναπτύχθηκε, το σύννεφο απέκτησε τη μορφή πεπλατυσμένου δίσκου. Από την κεντρική συμπύκνωση αυτού του δίσκου δημιουργήθηκε ο Ηλιος, ενώ από το υπόλοιπο τμήμα του δίσκου προήλθαν οι πλανήτες.
Σε τι διαφέρουμε; Πέρα όμως από αυτό το γενικό σχήμα είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε σήμερα περισσότερες πληροφορίες, οι οποίες είναι απαραίτητες αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τη σημερινή «αρχιτεκτονική» του ηλιακού συστήματος. Επομένως η θεωρητική γνώση τού ποιες αρχικές συνθήκες (διαστάσεις του δίσκου, ποσότητα της ύλης, κτλ.) οδηγούν στη δημιουργία πλανητικών συστημάτων όπως το ηλιακό είναι κρίσιμη, προκειμένου να δοθεί απάντηση στο ερώτημα: υπάρχουν άραγε και άλλοι πλανήτες παρόμοιοι με τη Γη μας ή είμαστε το αποτέλεσμα μιας «μοναδικής» εξελικτικής διαδικασίας; Το θέμα αυτό απασχολεί τα τελευταία επτά χρόνια μια διεθνή ερευνητική ομάδα, τα τέσσερα μέλη της οποίας σήμερα εργάζονται σε τέσσερις διαφορετικές χώρες: Γαλλία, Ελλάδα, ΗΠΑ και Βραζιλία. Οι Αlessandro Μorbidelli, Ηarold Levison, Κλεομένης Τσιγάνης και Rodney Gomez ξεκίνησαν όμως τη συνεργασία τους το 2005 στο Αστεροσκοπείο της Νίκαιας, στη Γαλλία. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας συνετέλεσαν αποφασιστικά στο να κατανοήσουμε τα κρίσιμα χαρακτηριστικά που κάνουν το δικό μας ηλιακό σύστημα να διαφέρει τόσο σημαντικά από όλα τα υπόλοιπα που έχουν ως σήμερα ανακαλυφθεί. Ενα καλό παράδειγμα αυτής της διαφοράς αποτελεί το σύστημα των έξι πλανητών γύρω από έναν αστέρα παρόμοιο με τον Ηλιο, σε απόσταση 2.000 ετών φωτός, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από τη διαστημική αποστολή Κέπλερ και ονομάστηκε Κepler-11. Ολοι οι πλανήτες αυτού του συστήματος είναι μεγαλύτεροι από τη Γη, ενώ βρίσκονται πιο κοντά στο αστέρι απ΄ ό,τι η Γη στον Ηλιο. Σε τόσο μικρή απόσταση η θερμοκρασία στην επιφάνειά τους είναι πάνω από 100 βαθμούς Κελσίου και επομένως ακόμη και αν έχουν νερό αυτό θα είναι υπό μορφή υδρατμών. Για τον λόγο αυτό λέμε ότι οι πλανήτες αυτοί βρίσκονται έξω από τη ζώνη βιωσιμότητας, έξω δηλαδή από την περιοχή όπου μπορεί να αναπτυχθεί ζωή με βάση το νερό. Αντιθέτως, το ηλιακό μας σύστημα έχει δύο εντελώς διαφορετικές ομάδες πλανητών: τέσσερις αεριώδεις γίγαντες πλανήτες, με πολύ μεγάλες μάζες και σε πολύ μεγάλες αποστάσεις από τον Ηλιο, και τέσσερις βραχώδεις πλανήτες με μικρές μάζες και σε μικρή απόσταση από τον Ηλιο. Ο τρίτος μάλιστα στη σειρά βραχώδης πλανήτης, η Γη, βρίσκεται ακριβώς μέσα στη ζώνη βιωσιμότητας. Ποια είναι λοιπόν η «συνταγή» για να δημιουργηθεί ένα πλανητικό σύστημα παρόμοιο με το ηλιακό;


Παλιά κλασική συνταγή...
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πολυεθνικής ερευνητικής ομάδας, η δημιουργία πλανητικών συστημάτων παρόμοιων με το ηλιακό σύστημα δεν θα πρέπει να είναι σπάνια. Αν ο αρχικός δίσκος αερίου και σκόνης έχει διαστάσεις και μάζα με «λογικές» τιμές, η διαδικασία φαίνεται ότι ακολουθεί έναν «μονόδρομο». Για παράδειγμα, όποια «λογική» επιλογή κι αν κάνουμε για τις αρχικές συνθήκες, προκύπτει ότι στο ηλιακό σύστημα πρώτα δημιουργήθηκαν οι τέσσερις αέριοι γίγαντες, αλλά σε αρκετά μικρότερη απόσταση από αυτήν που τους παρατηρούμε σήμερα, στο μεσαίο τμήμα του νέφους και μάλιστα σε συγκεκριμένες «ειδικές» θέσεις. Στις τροχιές αυτές, σύμφωνα με τους νόμους του Κέπλερ, ο πρώτος περιφερόταν γύρω από τον Ηλιο μιάμιση φορά πιο γρήγορα από τον δεύτερο, ο δεύτερος μιάμιση φορά πιο γρήγορα από τον τρίτο και ο τρίτος 1,33 ή μιάμιση φορά πιο γρήγορα από τον τέταρτο. Την ίδια εποχή είχαν δημιουργηθεί και άλλα σώματα στο εξωτερικό τμήμα του νέφους, οι μικροί πλανητοειδείς. Τα σώματα αυτά, με έναν μηχανισμό που ανακάλυψε η διεθνής ερευνητική ομάδα, ανάγκασαν τους τέσσερις γίγαντες πλανήτες να αρχίσουν να απομακρύνονται από τον Ηλιο, έως ότου έφτασαν στις σημερινές τους θέσεις. Κατά τη διάρκεια αυτής της «μετανάστευσης» δημιουργήθηκαν και οι τέσσερις βραχώδεις πλανήτες από το εσωτερικό τμήμα του δίσκου που απέμεινε. Το σενάριο αυτό ερμηνεύει σχεδόν όλα τα σημερινά παρατηρησιακά χαρακτηριστικά του ηλιακού συστήματος: από το πλήθος και τις τροχιές των αστεροειδών και των δορυφόρων των πλανητών μέχρι το μέγεθος και την εποχή σχηματισμού των κρατήρων που ένα απλό τηλεσκόπιο διακρίνει στη Σελήνη και η αποστολή Αγγελιοφόρος (Μessenger) φωτογράφισε πρόσφατα στον Ερμή.

Είναι ίσως πολύ πιθανόν ότι η διαφορετική μορφή των εξω πλανητικών συστημάτων που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής οφείλεται στις συγκεκριμένες μεθόδους αναζήτησης πλανητών που χρησιμοποιούμε ως σήμερα, οι οποίες ευνοούν την ανακάλυψη μεγάλων πλανητών σε μικρή απόσταση από τον κεντρικό αστέρα, παρά την ανακάλυψη μικρών πλανητών σε μεγάλες αποστάσεις. Επομένως είναι πολύ πιθανόν ότι κάπου εκεί έξω υπάρχουν πλανητικά συστήματα παρόμοια με το δικό μας, τα οποία περιμένουν να τα ανακαλύψουμε. Αν δεν καταφέρει να τα ανακαλύψει η αποστολή Κέπλερ, η οποία έχει ήδη καταγράψει περίπου χίλια αστέρια που πιθανόν συνοδεύονται από πλανήτες, θα περιμένουμε τις επόμενες πιο εξελιγμένες διαστημικές αποστολές με τον ίδιο στόχο. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, η αποστολή GΑΙΑ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, που προβλέπεται να εκτοξευτεί τον Δεκέμβριο του 2011, και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της ΝΑSΑ, που θα αντικαταστήσει το Ηubble και αναμένεται να εκτοξευτεί λίγο μετά το 2016.

Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.

tovima.gr

Βροχή από «πεφταστέρια» τη νύχτα της Μεγάλης Παρασκευής

Βροχή από "πεφταστέρια", τις Λυρίδες, θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν οι ξενύχτηδες στο βόρειο ημισφαίριο -και στην Ελλάδα - από το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής 22 Απριλίου μέχρι τα χαράματα του Μεγάλου Σαββάτου 23 Απριλίου...

Μετά τα μέσα Ιανουαρίου υπάρχει κάθε χρόνο μια σχεδόν πλήρης έλλειψη διαττόντων αστέρων, μέχρι να εμφανιστούν οι Λυρίδες την άνοιξη.

Η καλύτερη ευκαιρία παρατήρησης είναι λίγο πριν το πρώτο φως της αυγής. Φέτος όμως η σελήνη, θα είναι "γεμάτη" κατά τα τρία τέταρτα, και το φως της σκεπάζει σε ένα βαθμό τα "πεφταστέρια".

To Hubble κατασκοπεύει ζεύγος γαλαξιών που τσακώνεται

Δυο κόσμοι συγκρούονται

Με ευκαιρία τα 21α γενέθλια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα την εικόνα ενός φωτογενούς ζεύγους γαλαξιών που συγκρούστηκαν και παραμόρφωσαν ο ένας τον άλλο.

Το κοσμικό ζεύγος ονομάζεται Arp 273 και βρίσκεται στον αστερισμό της Ανδρομέδας, περίπου 300 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

O μεγαλύτερος από τους δύο γαλαξίας του ζεύγους ονομάζεται UGC 1810. Στο πάνω τμήμα του, μια αλυσίδα από γαλάζια στολίδια αντιστοιχεί στην υπεριώδη λάμψη νεαρών αλλά πολύ θερμών άστρων.

Στο κάτω τμήμα της εικόνας, ο μικρότερος συνοδός γαλαξίας, με μάζα πέντε φορές μικρότερη, φαίνεται εντελώς παραμορφωμένος. Ο

ι εξωτερικοί βραχίονές του υποδεικνύουν ότι οι γαλαξίες είχαν συγκρουστεί, και μάλιστα πέρασαν ο ένας μέσα από τον άλλο.

Το σχήμα των δύο σπειροειδών γαλαξιών άλλαξε λόγω της βαρυτικής τους αλληλεπίδρασης: το βαρυτικό πεδίο του ενός επηρεάζει και πλάθει τον άλλο, παρόλο που η μεταξύ τους απόσταση είναι δεκάδες χιλιάδες έτη φωτός.

Μάλιστα ο μικρότερος γαλαξίας παρουσιάζει ενδείξεις έντονης αστρογένεσης, η οποία πιθανώς πυροδοτήθηκε από τη σύγκρουση με τον άλλο γαλαξία.

Η εικόνα ελήφθη με την Ευρυγώνια Κάμερα 3 του Hubble στις 17 Δεκεμβρίου 2010. Δημιουργήθηκε από την υπέρθεση τριών επιμέρους εικόνων που κάλυψαν την υπεριώδη, την γαλάζια και την ερυθρά περιοχή του φάσματος.

Το πορτρέτο του κοσμικού ζεύγους δημοσιοποιήθηκε με ευκαιρία τα γενέθλια του Hubble, το οποίο συμπληρώνει τον Απρίλιο 21 χρόνια επαναστατικής προσφοράς στην αστρονομία.

Newsroom ΔΟΛ

Radioastron: Το ρώσικο διαστημικό τηλεσκόπιο, σε τροχιά το Μάϊο

Ένα φιλόδοξο σχέδιο ετοιμάζουν οι Ρώσοι επιστήμονες για το Μάιο. Το μοναδικό διαστημικό τηλεσκόπιο Radioastron μπορεί να εξερευνήσει το σύμπαν από μία εξαιρετικά υψηλή γωνιακή ανάλυση (χίλιες φορές καλύτερη ανάλυση από τα μέχρι τώρα δεδομένα).

Οι ειδικοί μιλούν για μία επανάσταση στην αστροφυσική που ίσως αποκαλύψει πολλά από τα άλυτα μυστήρια του διαστήματος...



Είναι γεγονός ότι ο όλος σχεδιασμός του project είχε ξεκινήσει λίγο πριν τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης με αποτέλεσμα να μείνει στα ράφια των Ρώσων επιστημόνων.

Dείτε τα χαρακτηριστικά του radioastron από το http://ilrs.gsfc.nasa.gov
http://apolitistosteki.blogspot.com

Οι κοµήτες υπεύθυνοι για το χρώµα των δαχτυλιδιών του Κρόνου και του ∆ία

Tο µυστήριο των κυµατισµών στους δακτυλίους του Κρόνου και του ∆ία έλυσαν αµερικανοί επιστήµονες µελετώντας τις φωτογραφίες από τα διαστηµόπλοια «Κασίνι», «Γκαλιλέο» και «Νιου οράιζονς». οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα αυλάκια που εµφανίζονται στους δακτυλίους του ∆ία οφείλονται στη σύγκρουση µε τον κοµήτη Σουµέικερ - λέβι 9 το 1994. Στις φωτογραφίες, εκ πρώτης όψεως, τα αυλάκια αυτά µοιάζουν µε εναλλαγές φωτεινών και σκοτεινών λωρίδων στους δακτυλίους. οι κυµατισµοί εκτείνονται για χιλιάδες χιλιόµετρα τόσο στον Κρόνο όσο και στον ∆ία.

«Το υλικό του κοµήτη διαπερνά τον δακτύλιο, ο οποίος αποκτά κλίση σε σχέση µε τον ισηµερινό του πλανήτη και παίρνει το σπειροειδές του σχήµα», εξηγεί ο Μάθιου Χέντµαν από το πανεπιστήµιο Κορνέλ στη Νέα υόρκη. Θα χρειαστούν δεκαετίες µέχρι να επανέρθουν στην αρχική τους κατάσταση οι δακτύλιοι, εκτιµούν οι επιστήµονες.

«πρώτα καταφέραµε να βρούµε τη χρονολογία των κυµατισµών, το 1994, και µετά θυµηθήκαµε ότι αυτή η χρονιά ήταν που χτύπησε ο Σουµέικερ - λέβι 9 τον ∆ία», λέει ο Μαρκ Σογουόλτερ από το ινστιτούτο SETI της Καλιφόρνια. οι επιστήµονες πιστεύουν πως ακόµα µία σύγκρουση µε κοµήτη το 1990 δηµιούργησε νέους κυµατισµούς στον ∆ία.

Στην περίπτωση του Κρόνου, σύµφωνα µε τους υπολογισµούς των ερευνητών, η πρώτη εµφάνιση των κυµατισµών στους δακτυλίους έγινε το 1983, αλλά δεν έχουν καταφέρει ακόµα να αποδώσουν το γεγονός στο πέρασµα κάποιου κοµήτη.

οι έρευνες των ειδικών δηµοσιεύονται στο «Science».
ΤΑ ΝΕΑ

Το Σύμπαν στο υπέρυθρο Εκατομμύρια νέα άστρα, χιλιάδες νέοι αστεροειδείς σε απογραφή του ουρανού

Μοιάζει με αφηρημένη ζωγραφική, είναι όμως το πορτρέτο ενός γιγάντιου άστρου που απομακρύνεται από το συνοδό του άστρο και δημιουργεί κύμα στη διαστρική σκόνη   (Φωτογραφία:  NASA/JPL-Caltech )

Η NASA δημοσιοποίησε στο Διαδίκτυο τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της αποστολής WISE, ενός υπέρυθρου διαστημικού τηλεσκοπίου που πραγματοποίησε μια πλήρη απογραφή του ουρανού και κατέγραψε εκατοντάδες εκατομμύρια γαλαξίες, άστρα, κομήτες και αστεροειδείς.

Αστρονόμοι από όλο τον κόσμο θα περάσουν χρόνια αναζητώντας νέα και ενδιαφέροντα σώματα να μελετήσουν.

* Στην ελληνική μυθολογία, ο Ωρίων ήταν ένας κυνηγός του οποίου η ματαιοδοξία εξόργισε τη θεά Άρτεμη. Στον ομώνυμο αστερισμό, το κεφάλι του Ωρίωνα αντιστοιχεί στο άστρο Λάμβδα του Ωρίωνα -το θολό κόκκινο άστρο στο κέντρο.
* Δύο απόψεις ενός ετοιμοθάνατου άστρου που εκτινάσσει σύννεφα αερίου και ονομάζεται πλανητικό νεφέλωμα NGC 1514. Αριστερά, το νεφέλωμα όπως φαίνεται από επίγειο τηλεσκόπιο στο ορατό φως. Δεξιά, η πολύ πιο λεπτομερής εικόνα του WISE, τραβηγμένη από...
* To νεφέλωμα Ρο του Οφιούχου (παίρνει το όνομά του από το φωτεινό άστρο στο κέντρο) διακρίνεται δίπλα στους αστερισμούς του Οφιούχου και του Σκορπιού. Είναι η πλησιέστερη στη Γη περιοχή όπου γεννιούνται νέα άστρα. Τα χρώματα είναι τεχνητά και...
* Το τμήμα του ουρανού που καλύπτουν τα προκαταρκτικά δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου WISE. Τα τελικά αποτελέσματα θα δημοσιευτούν το 2012. Η οριζόντια φωτεινή γραμμή στο κέντρο της εικόνας αντιστοιχεί στο κέντρο του Γαλαξία μας.

Προηγούμενες φωτογραφίες
Επόμενες φωτογραφίες
4 φωτογραφίες
Εκτός από αντικείμενα εκτός του Ηλιακού Συστήματος, ο θησαυρός του WISE περιλαμβάνει και πολλούς κοντινούς στόχους: είκοσι νέοι κομήτες και περισσότεροι από 33.000 νέοι αστεροειδείς που περιφέρονται στη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία.

Από την εκτόξευσή του το Δεκέμβριο του 2009, το WISE (Ευρυγώνιος Εξερευνητής Υπέρυθρης Απογραφής) σάρωσε τον ουρανό μιάμιση φορά, μεταδίδοντας συνολικά 2,5 εκατομμύρια εικόνες.

Η υπέρυθρη ακτινοβολία που έβλεπε το τηλεσκόπιο αντιστοιχεί γενικά στην εκπομπή θερμότητας. Αυτό σημαίνει ότι το όργανο μπόρεσε να διακρίνει μακρινά και ψυχρά αντικείμενα, καθώς και σώματα που κρύβονται πίσω από σύννεφα σκόνης που φαίνονται αδιαφανή στο ορατό φως.

Τον περασμένο Οκτώβριο εξαντλήθηκε το ψυκτικό υγρό που διατηρούσε παγωμένο τα θερμοευαίσθητα όργανα του WISE. To τηλεσκόπιο έχασε έτσι την ικανότητά του να βλέπει μακριά στο Σύμπαν και πέρασε τους τέσσερις τελευταίους μήνες της αποστολής του αναζητώντας κομήτες και αστεροειδείς.

Τον Φεβρουάριο, όταν τέλειωσε και αυτό το έργο, το τηλεσκόπιο τέθηκε οριστικά σε κατάσταση αναμονής.

Newsroom ΔΟΛ

Timelapse Crane Emmy Reel from Paulo Castillo on Vimeo.

O ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.......

Χρησιμοποιώντας την ανάπτυξη περιβάλλοντος Kinect SDK και υψηλής ευκρίνειας εικόνες του σύμπαντος από τη NASA, οι προγραμματιστές της Microsoft έχουν τη δυνατότητα μιας εικονικής περιήγησης του ηλιακού συστήματος και τα κοντινά αστέρια. Δείτε το βίντεο.

Μισός αιώνας από την πρώτη έξοδο του ανθρώπου στο Διάστημα

Επέτειος Γκαγκάριν

Περήφανοι οι σημερινοί Ρώσοι για τον συμπατριώτη πρωτοπόρο  

Η διάρκειας 108 λεπτών πρώτη πτήση του ανθρώπου στο ∆ιάστηµα, ακριβώς πριν από 50 χρόνια, άνοιξε νέους ορίζοντες για την ανθρωπότητα και µετέτρεψε εν µία νυκτί το γιο ενός αγρότη, τον Γιούρι Γκαγκάριν, σε έναν από τους ήρωες του 20ού αιώνα. «Για µένα όλη η ζωή ήταν µια τέλεια στιγµή» έλεγε αρκετό καιρό µετά ο Γκαγκάριν, ο οποίος εκτοξεύθηκε µε το διαστηµόπλοιο Vostok από το κοσµοδρόµιο του Μπαϊκονούρ στις 12 Απριλίου 1961.

Σήµερα απ’ άκρη σε άκρη της Ρωσίας πραγµατοποιούνται εκδηλώσεις µνήµης για εκείνη τη µεγάλη επιτυχία, ενώ το Κρεµλίνο έδωσε στη δηµοσιότητα άκρως απόρρητα έγγραφα προκειµένου να σταµατήσουν οι φήµες ότι ο Γιούρι δολοφονήθηκε επτά χρόνια αργότερα σε µυστηριώδες αεροπορικό δυστύχηµα.

Oι µεγαλύτεροι εορτασµοί όµως γίνονται σήµερα στο Σταρ Σίτι, την πόλη που δηµιουργήθηκε στα περίχωρα της Μόσχας για να φιλοξενήσει τα µέλη του σοβιετικού διαστηµικού προγράµµατος και όπου ακόµα εκπαιδεύονται κοσµοναύτες.

Όπως θυµάται ο βετεράνος δηµοσιογράφος Βλαντίµιρ Γκουµπάρεφ από τις διηγήσεις τού κοσµοναύτη, «ο Γιούρι επί 10 λεπτά στη διάρκεια της πτήσης του νόµιζε ότι ήταν νεκρός. Η πτήση ήταν απίστευτα δύσκολη και απολύτως ηρωική. Τότε οι περισσότεροι πίστευαν ότι εάν ένας άνθρωπος πάει στο ∆ιάστηµα θα τρελαθεί».

Το Vostok αντιµετώπισε προβλήµατα κατά την κάθοδό του και το σώµα του Γκαγκάριν δέχθηκε πολλά G –δύο µε τρεις φορές περισσότερα από αυτά που αισθάνονται οι σηµερινοί αστροναύτες. Στη δηµοσιότητα δόθηκε και ένα σηµείωµα προς την οικογένειά του που είχε αφήσει ο Γκαγκάριν σε περίπτωση που δεν επέστρεφε από την αποστολή.

«Εάν συµβεί κάποιο δυστύχηµα µην αναλωθείτε στο πένθος. Η ζωή είναι ζωή και κανείς δεν είναι ασφαλής - ανά πάσα στιγµή µπορεί να τον πατήσει ένα αυτοκίνητο» έγραφε.

8 πράγματα που μάθαμε από τον Stephen Hawking.

Διαβάζοντας το νέο βιβλίο του φυσικού Stephen Hawking, «Το μεγάλο σχέδιο», το οποίο συνέγραψε μαζί με τον φυσικό Leonard Mlodinow, κρατήσαμε τα 8 πιο σοκαριστικά πράγματα που διατυπώνουν οι δύο επιστήμονες.

1. Το παρελθόν είναι πιθανότητα

Σύμφωνα με τους Hawking και Mlodinow, μία συνέπεια της θεωρίας της κβαντικής μηχανικής είναι πως τα γεγονότα του παρελθόντος, τα οποία δεν παρατηρούμε άμεσα, δεν έχουν συμβεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Αντιθέτως, έγιναν με κάθε πιθανό τρόπο. Αυτό σχετίζεται με την πιθανολογική φύση της ύλης και της ενέργειας, που διαπιστώνονται από την κβαντική μηχανική: Εάν δεν υποχρεώνονται να επιλέξουν μία συγκεκριμένη κατάσταση μέσω της άμεσης παρέμβασης από την εξωτερική παρατήρηση, τότε τα γεγονότα θα ταλαντεύονται σε μία κατάσταση αβεβαιότητας.

Για παράδειγμα, εάν το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ένα μόριο ταξίδεψε από ένα σημείο Α σε ένα σημείο Β, τότε δεν αληθεύει ότι το μόριο ακολούθησε μία συγκεκριμένη οδό. Αντιθέτως, το μόριο αυτό διένυσε ταυτόχρονα κάθε πιθανή οδό που μπορεί να συνδέσει τα δύο σημεία.

Οι συγγραφείς συνοψίζουν την άποψή τους στο ακόλουθο: «Ανεξαρτήτως του πόσο εξονυχιστική μπορεί να είναι η παρατήρησή μας για το παρόν, το παρελθόν -όπως και το μέλλον- είναι αόριστα και υπάρχουν μόνο ως πεδίο των πιθανοτήτων.»

2. Η δύναμη του φωτός

Ένας λαμπτήρας νυκτός 1 watt εκπέμπει ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμυρίων φωτόνια το δευτερόλεπτο.

Τα φωτόνια είναι τα στοιχειώδη μόρια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Παραδόξως, όμως, όπως συμβαίνει με όλα τα μόρια, συμπεριφέρονται και ως μόρια και ως κύματα.

3. Η θεωρία των πάντων

Εάν υπάρχει μία «θεωρία των πάντων», που να μπορεί να περιγράψει όλο το σύμπαν, τότε αυτή είναι η Θεωρία Μ, σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες. Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι μία εκδοχή της θεωρίας των χορδών, η οποία θεωρεί πως στις πιο μικροσκοπικές διαστάσεις, όλα τα μόρια είναι ουσιαστικά μικρές καμπύλες χορδών, που πάλλονται σε διαφορετικές συχνότητες. Εάν ισχύει, όλη η ύλη και η ενέργεια ακολουθεί κανόνες που προκύπτουν από τη φύση αυτών των χορδών.

«Η θεωρία Μ είναι το μοναδικό μοντέλο που έχει όλα τα χαρακτηριστικά που πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να έχει η τελική θεωρία,» αναφέρουν οι συγγραφείς.

Μία συνέπεια της θεωρίας αυτής είναι πως το σύμπαν μας δεν είναι το μοναδικό -υπάρχει αδιευκρίνιστος αριθμός εξάδελφων συμπάντων, με διαφορετικούς φυσικούς νόμους και χαρακτηριστικά.

4. Γενική σχετικότητα

Εάν κάποιος σκέφτεται τη γενική σχετικότητα, υποθέτει πως αυτή η λαμπρή ιδέα του Αϊνστάιν βρίσκει εφαρμογή μόνο σε πάρα πολύ μεγάλα αντικείμενα, εντελώς εκτός της καθημερινής πραγματικότητας, όπως στους γαλαξίες και τις μαύρες τρύπες.

Ουσιαστικά, όμως, η παραμόρφωση του χρόνου στο διάστημα επηρεάζει και πράγματα που γνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε, όπως τονίζουν οι δύο επιστήμονες.

Εάν η γενική σχετικότητα δεν ληφθεί υπόψη στα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης GPS, τότε προκύπτουν σφάλματα στις παγκόσμιες τοποθεσίες, της τάξης των 10 χιλιομέτρων την ημέρα. Αυτό συμβαίνει γιατί η γενική σχετικότητα περιγράφει πως ο χρόνος κυλάει αργότερα όσο πιο κοντά βρίσκεται το αντικείμενο σε μία μεγάλη μάζα. Έτσι, αναλόγως της απόστασης των δορυφόρων από τη Γη, τα ρολόγια που διαθέτουν λειτουργούν με ελαφρώς διαφορετική ταχύτητα, γεγονός που θα μπορούσε να αλλοιώσει τους υπολογισμούς των τοποθεσιών, εκτός και αν ληφθεί υπόψη η γενική σχετικότητα.

5. Περιορισμένο ψάρι

Πριν από λίγα χρόνια, το δημοτικό συμβούλιο της Μόντζα, στην Ιταλία, απαγόρευσε στους ιδιοκτήτες κατοικίδιων να έχουν χρυσόψαρα σε γυάλες. Ο νόμος αυτός είχε ως σκοπό να προστατεύσει τα ψάρια από την διαστρεβλωμένη φύση της πραγματικότητας, δεδομένου ότι το κυρτό φως τα κάνει να βλέπουν παραμορφωμένο τον περιβάλλοντα χώρο τους.

Οι Hawking και Mlodinow φέρνουν στην επιφάνεια το γεγονός αυτό για να τονίσουν πως είναι αδύνατον να γνωρίζουμε την αληθινή φύση της πραγματικότητας. Θεωρούμε πως έχουμε μία ακριβή εικόνα των γεγονότων. Πως θα ήταν όμως δυνατόν αυτό εάν ζούσαμε μεταφορικά σε μία γιγάντια γυάλα και δεν μπορούσαμε να δούμε πέραν της δικής μας άποψης για να συγκρίνουμε;

6. Ο Πυθαγόρας έκλεψε τα εύσημα

Στο παρελθόν, κάποιοι συγγραφείς υποστήριξαν πως ο μεγάλος Έλληνας μαθηματικός Πυθαγόρας δεν ανακάλυψε το Πυθαγόρειο Θεώρημα.

Μετά από κάποια έρευνα βρέθηκε πως ο τύπος (α² + β² = γ² , που περιγράφει τη σχέση μεταξύ τριών πλευρών ενός ορθογωνίου τριγώνου) ήταν στην πραγματικότητα προγενέστερος του Πυθαγόρα. Οι Βαβυλώνιοι, για παράδειγμα, φαίνεται να έχουν καταγράψει τη βασική ιδέα σε αρχαίες μαθηματικές πλάκες, πριν ο Πυθαγόρας να βρεθεί στο προσκήνιο, το 570 π.Χ.

7. Τα κουάρκ δεν είναι ποτέ μόνα

Τα κουάρκ, τα στοιχειώδη δηλαδή σωματίδια των πρωτονίων και νετρονίων, είναι πάντα σε ομάδες και ποτέ μόνα τους. Προφανώς, η δύναμη που συγκρατεί τα κουάρκ μεταξύ τους αυξάνει με την απόσταση, άρα όσο πιο μακριά προσπαθήσει να φύγει κάποιο, τόσο πιο δυνατά έλκεται προς τα πίσω. Συνεπώς, δεν υπήρξαν ποτέ στη φύση ελεύθερα κουάρκ.

Τα πρωτόνια και τα νετρόνια αποτελούνται εξίσου από τρία κουάρκ. (Τα πρωτόνια περιέχουν δύο «άνω» κουάρκ και ένα «κάτω», ενώ τα νετρόνια έχουν δύο «κάτω» και ένα «άνω» κουάρκ.)

8. Το σύμπαν είναι αυτοδημιούργητο

Ένας από τους πιο πολυσυζητημένους ισχυρισμούς σε όλο το βιβλίο είναι πως δεν χρειαζόμαστε την ιδέα του Θεού για να εξηγήσουμε τι προκάλεσε τη δημιουργία του σύμπαντος.

«Δεν χρειάζεται η επίκληση στο Θεό για να εξηγήσουμε τη δημιουργία του σύμπαντος, υποστηρίζουν οι δύο επιστήμονες.

Αντιθέτως, από μόνοι τους οι νόμοι της επιστήμης μπορούν να εξηγήσουν το πώς ξεκίνησε το σύμπαν. Ο σύγχρονος τρόπος κατανόησης του χρόνου δηλώνει πως είναι απλά μια άλλη διάσταση, όπως το διάστημα, επομένως δεν έχει αρχή.

«Επειδή υπάρχει ένας κανόνας όπως η βαρύτητα, το σύμπαν μπορεί και δημιουργεί τον εαυτό του από το τίποτα,» συμπληρώνουν. «Η αυτοδημιουργία είναι ο λόγος που υπάρχει κάτι αντί για το τίποτα, για την ύπαρξη του σύμπαντος και για τη δική μας ύπαρξη.»

Πηγή: http://news.pathfinder.gr/periscopio/stephen-hawking-book.html

Από: thesecretrealtruth.blogspot.com

www.planitikos.com

Τον μεγαλύτερο πύραυλο του κόσμου σχεδιάζει αμερικανική εταιρεία

Φτηνές εκτοξεύσεις βαρέων βαρών:


Η αμερικανική SpaceX, μια εταιρεία που έχει εξασφαλίσει συμβόλαιo της NASA για τη μεταφορά φορτίων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, και έχει ήδη στείλει σε τροχιά την πρώτη ιδιωτική διαστημική κάψουλα, σχεδιάζει τώρα τον μεγαλύτερο πύραυλο από τότε που οι Αμερικανοί πήγαν στο φεγγάρι.


Η πρώτη εκτόξευση προγραμματίζεται για το 2013, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της SpaceX Έλον Μασκ, ο οποίος είχε ιδρύσει παλαιότερα το PayPal και επενδύει σήμερα και στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.


Ο πύραυλος βαρέων βαρών Falcon Heavy θα είναι ο μοναδικός πύραυλος που θα μπορεί στο απώτερο μέλλον να μεταφέρει φορτία ή και ανθρώπους μέχρι την τροχιά της Σελήνης, τον Άρη ή κάποιον αστεροειδή.


Βασίστηκε στο σχέδιο του Falcon 9, του πυραύλου της SpaceX που έχει πραγματοποιήσει συνολικά δύο επιτυχείς δοκιμαστικές εκτοξεύσεις.


Το νέο μοντέλο έχει τριπλάσιους κινητήρες (τρεις πυρήνες των εννέα πυραυλοκινητήρων ο καθένας) και θα προσφέρει κατά την απογείωση ώση 1,7 εκατομμυρίων κιλών, όσο 15 Boeing 747 σε πλήρη ισχύ.


Ο Falcon Heavy θα μπορεί έτσι να μεταφέρει σε χαμηλή γήινη τροχιά φορτία μάζας 53.000 κιλών, δύο φορές περισσότερο από τα 22.680 κιλά των διαστημικών λεωφορείων.


Ακόμα ισχυρότερος ήταν πάντως ο πύραυλος Saturn V της εποχής Apollo, ο οποίος μπορούσε να μεταφέρει πάνω από 200.000 κιλά.


«Πιστεύω ότι είναι πια ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε σχέδια όπως μια αποστολή επιστροφής δειγμάτων από τον Άρη, η οποία θα απαιτούσε τεράστια χωρητικότητα, αφού το σκάφος που θα προσεδαφιζόταν στον Άρη θα έπρεπε να έχει αρκετά καύσιμα για να επιστρέψει στη Γη» δήλωσε ο Έλον Μασκ.


Εκπτώσεις


Η SpaceX (Space Exploration Technologies) είναι μία από τις πέντε αμερικανικές εταιρείες που χρηματοδοτούνται από τη NASA για τον ανεφοδιασμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) μετά τον παροπλισμό των διαστημικών λεωφορείων φέτος.


Όπως υποστηρίζει η εταιρεία, κάθε εκτόξευση με τον Falcon Heavy θα κόστιζε μόλις 100 εκατομμύρια δολάρια, ποσό δύο φορές μικρότερο σε σχέση με τον ανταγωνισμό της Boeing και της Lockheed Martin.


Τα διαστημικά λεωφορεία κοστίζουν ακόμα περισσότερο. Αν ληφθεί υπόψη και το κόστος για την ανάπτυξή τους, κάθε εκτόξευση κόστισε περίπου 1,5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και του πρακτορείο Associated Press.


Η τιμή για την εκτόξευση ενός κιλού σε τροχιά ανέρχεται σήμερα γύρω στα 20.000 δολάρια. O Falcon Heavy θα μείωνε το κόστος στα 2.000 δολάρια, ελπίζει ο Μασκ.


Για να συμβεί πάντως αυτό η SpaceX θα έπρεπε να εκτοξεύει τουλάχιστον τέσσερις Falcon Heavy το χρόνο, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο, δεδομένου ότι η εταιρεία δεν έχει σήμερα άλλους πελάτες εκτός από τη NASA.


Έχει πάντως εξασφαλίσει εξέδρα εκτόξευσης στην Αεροπορική Βάση Βάντενμπεργκ της Καλιφόρνια για την πρώτη πτήση του πυραύλου το 2013.


Στις επόμενες πτήσεις προγραμματίζει να χρησιμοποιήσει τις εξέδρες εκτόξευσης που νοικιάζει στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ.

in.gr

Ηλιακές εκλάμψεις

Η έκλαμψη είναι μια βίαιη έκρηξη στην ατμόσφαιρα ενός άστρου, όπως είναι ο ήλιος,απελευθερώνοντας μεγάλη ενέργεια. Οι ηλιακές εκλάμψεις λαμβάνουν χώρα στο ηλιακό στέμμα και στην χρωμόσφαιρα, θερμαίνοντας το πλάσμα σε δεκάδες εκατομμύρια Κέλβιν, και επιταχύνοντας τα ηλεκτρόνια, τα πρωτόνια και τα βαρύτερα ιόντα κοντά στην ταχύτητα του φωτός. Παράγουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, σε όλα τα μήκη κύματος από τα μακρά ραδιοφωνικά κύματα έως τα πολύ μικρά μήκη κύματος, τις ακτίνες γάμμα.Το Ηλιακό Δορυφορικό Παρατήριο της NASA κινηματογράφησε τις εικόνες από μια μεγάλη ηλιακή έκλαμψη στις 24 Φεβρουαρίου 2011. Η έκλαμψη αυτή δεν είναι η ισχυρότερη ηλιακή έκλαμψη που έχει καταγραφεί ποτέ, αλλά ήταν αρκετά μεγάλη για να ωθήσει πάνω από τη χρωμόσφαιρα ένα τεράστιο τόξο  πλάσματος, που είναι γνωστό ως ηλιακή προεξοχή. Ολόκληρη η έκρηξη κράτησε περίπου 90 λεπτά. Η έκλαμψη της 24/2  ήταν η τελευταία σε μια πρόσφατη σειρά ηλιακών καταιγίδων, αλλά ή έκρηξη της είχε κατευθύνση  μακριά από τη Γη και δεν αναμένεται να δημιουργήσει αναστάτωση στους δορυφόρους ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα.

  Εκλάμψεις και προεξοχές σε διάστημα τριών ημερών από 13-15/2/2011 μικροτέρου μεγέθους φαίνονται στον ηλιακό δίσκο

Οι ηλιακές προεξοχές είναι από τα πιο εντυπωσιακά φαινόμενα του Ήλιου. Είναι δομές που συμβαίνουν πάνω από τη φωτόσφαιρα του Ήλιου. Είναι ένα νέφος από ηλιακό ιονισμένο αέριο που συγκρατείται πάνω από την επιφάνεια του ήλιου με τη βοήθεια του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Μπορεί να φτάσουν πάρα πολύ ψηλά, μέχρι και το στέμμα (το στρώμα πάνω από τη χρωμόσφαιρα και χιλιάδες χιλιόμετρα πάνω από τη φωτόσφαιρα) με ταχύτητες έως και 100 km/sec. Είναι οι βίαιες εκρήξεις που μπορούν να εκσφενδονίσουν μεγάλες μάζες ηλεκτρισμένου αερίου, πλάσμα, προς τη Γη.

Αν και οι προεξοχές είναι πολύ καυτές φαίνονται σαν σκοτεινά νήματα όταν τις βλέπουμε κόντρα στον ήλιο, επειδή αυτές είναι λίγο πιο ψυχρές από την επιφάνεια. Το μέγεθος των προεξοχών είναι πολύ μεγαλύτερο από τη Γη, που μπορεί εύκολα να χωρέσει κάτω από μια τέτοια προεξοχή.

Στη φωτογραφία γίνεται σύγκριση της Γης  με μια ηλιακή προεξοχή.

  Eικόνα του Ήλιου στο υπεριώδες.

 

α)Πλάσμα είναι η κατάσταση της ύλης η οποία αποτελείται από ελεύθερα ιόντα(ηλεκρικά φορτισμένα άτομα) και ηλεκτρόνια.Θεωρείται σαν η τέταρτη κατάσταση της ύλης.
β)Η ατμόσφαιρα του Ήλιου  είναι πάνω από τη φωτόσφαιρα αποτελείται, από το κατώτερο στρώμα, τη χρωμόσφαιρα και το ανώτερο,το στέμμα.
Πηγή: ΝΑSA
http://a-kentavrou.blogspot.com/

Ενδείξεις στον επιταχυντή Tevatron για ανακάλυψη νέας δύναμης στη φύση

«Ύποπτες» ενδείξεις στα στοιχεία των συγκρούσεων σωματιδίων για ένα άγνωστο μέχρι σήμερα υποατομικό σωματίδιο ή ακόμα και για μια εντελώς νέα δύναμη στη φύση, έχουν βρει φυσικοί του αμερικανικού επιταχυντή Tevatron του Εργαστηρίου Fermilab στο Σικάγο, του μεγάλου «ανταγωνιστή» του CERN. «Αν αποδειχτεί πραγματική, θα αποδειχτεί η σημαντικότερη ανακάλυψη στη Φυσική εδώ και μισό αιώνα», δήλωσε ο θεωρητικός φυσικός Κρίστοφερ Χιλ, του Fermilab.

Μια πιθανή εξήγηση, για την παρατηρούμενη «ανωμαλία» στα δεδομένα των παρατηρήσεων, είναι ότι αποτελεί ένδειξη για μια νέα και απροσδόκητη εκδοχή του «μποζονίου του Χιγκς», το οποίο αναζητείται εναγωνίως και από τον επιταχυντή του CERN. Πρόκειται για ένα μέχρι στιγμής υποθετικό σωματίδιο, που προσδίδει μάζα στα άλλα υποατομικά σωματίδια και καθιστά συνεκτικό το «Καθιερωμένο Μοντέλο» της φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων. Μια εναλλακτική ερμηνεία είναι ότι εντοπίστηκε μια νέα φυσική δύναμη, πέρα από τον ηλεκτρομαγνητισμό, τη βαρύτητα, την ισχυρή και την ασθενή πυρηνική δύναμη. Ή, πάλι, μπορεί οι μυστηριώδεις παρατηρήσεις να παραπέμπουν σε κάτι άλλο, που οι φυσικοί δεν καταλαβαίνουν μέχρι τώρα.
Οι φυσικοί παρατήρησαν σε εκατοντάδες συγκρούσεις να παράγονται δύο «πίδακες» ελαφρών σωματιδίων σαν τα ηλεκτρόνια, καθώς και ένα βαρύ «μποζόνιο W». Οι μετρήσεις έδειξαν ότι η συνολική ενέργεια των παραγόμενων σωματιδίων ήταν πάντα περίπου 144 δισεκατομμύριο ηλεκτρονιοβόλτ, μια ένδειξη ότι προέρχονταν από ένα άγνωστο σωματίδιο με αυτή ακριβώς την μάζα-ενέργεια (συγκριτικά, ένα πρωτόνιο «ζυγίζει» περίπου ένα δισεκατομμύριο ηλεκτρονιοβόλτ).
Αυτή η μάζα-ενέργεια, όμως, δείχνει ότι μάλλον δεν είναι μποζόνιο του Χιγκς, όπως τουλάχιστον προβλέπεται θεωρητικά από το «Καθιερωμένο Μοντέλο», γιατί αυτό προβλέπεται να παράγει βαρύτερα υποατομικά σωματίδια, κυρίως κουάρκ. Επιπλέον, ο ρυθμός παραγωγής αυτών των μυστηριωδών σωματιδίων είναι 300 φορές μεγαλύτερος από τον προβλεπόμενο ρυθμό παραγωγής των σωματιδίων του Χιγκς. Έτσι, δεν αποκλείεται οι επιστήμονες του Fermilab να βρίσκονται μπροστά σε κάτι τελείως νέο.
Σύμφωνα με τον φυσικό Τζιοβάνι Πούντσι, εκπρόσωπο του Fermilab, η διεθνής επιστημονική ομάδα του αμερικανικού επιταχυντή «νιώθει μεγάλη έξαψη από τις διαγραφόμενες πιθανότητες, αλλά, ταυτόχρονα, παραμένει επιφυλακτική, επειδή θα μπορούσε να είναι κάτι τόσο σημαντικό, που καταντά τρομακτικό -γι’ αυτό σκεφτόμαστε όλες τις πιθανές εναλλακτικές εξηγήσεις». Όπως είπε, «είναι κάτι τόσο νέο, τόσο εκπληκτικό, δεν μπορούμε να το πιστέψουμε καλά-καλά εμείς οι ίδιοι. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να το κάνουμε γνωστό σε όλο τον κόσμο». Ήδη, ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχουν δημοσιοποιήσει μια πρώτη σχετική επιστημονική εργασία, που σκοπεύουν να δημοσιεύσουν επίσημα στο έγκριτο περιοδικό φυσικής «Physical Review Letters».
Άλλοι φυσικοί, εκτός του Fermilab, που επίσης έχουν δει τα «ανώμαλα» δεδομένα, δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν το όλο ζήτημα με ένα μίγμα δέους και σκεπτικισμού. Πάντως, ο φυσικός Νίμα Αρκάνι-Χαμέντ, του Ινστιτούτου Προωθημένων Μελετών του πανεπιστημίου Πρίνστον, δήλωσε ότι δεν έχει πειστεί από τα στοιχεία, τα οποία χαρακτήρισε στατιστικό «τέχνημα» του τρόπου παρουσίασής τους. Αν όμως, πρόσθεσε, υπάρχει κάποια πραγματικότητα σε αυτές τις «ανωμαλίες», τότε δεν θα αργήσει ο πολύς ισχυρότερος επιταχυντής του CERN να τις επιβεβαιώσει. Οι επιστήμονες του Fermilab, ωστόσο, εκτιμούν ότι υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα (λιγότερο από 0,25%) η «ανωμαλία» να είναι στατιστικό σφάλμα.
Σημειώνεται ότι ο Tevatron αναμένεται να «βγει στη σύνταξη» μέχρι φέτος το φθινόπωρο, λόγω έλλειψης χρημάτων.
tvxs.gr

Η άκρως τοξική φορμαλδεΰδη ίσως "γέννησε" τα δομικά υλικά της ζωής

Ενα δηλητήριο στη βάση της ζωής;

Νέα πειράματα φωτίζουν τις χημικές διεργασίες που έγιναν στο διάστημα και οδήγησαν στην εμφάνιση της ζωής στην Γη

2Share

emailεκτύπωσημικρό μέγεθος  μεγάλο μέγεθος

Λονδίνο


Η φορμαλδεϋδη, η οποία είναι εξαιρετικά τοξική για τον άνθρωπο,μπορεί να βοήθησε στην δημιουργία της ζωής στη Γη. Αυτό προέκυψε από μια νέα έρευνα σχετικά με τις συνθήκες εμφάνισης της ζωής στον πλανήτη μας. Σύμφωνα με την έρευνα η φορμαλδεΰδη μπορεί να βοήθησε στην δημιουργία των οργανικών ενώσεων που αποτελούν τα δομικά υλικά της ζωής.

Τα οργανικά μόρια που περιέχουν άνθρακα και είναι η βάση όλων των μορφών ζωής στην Γη υπάρχουν σε στερεά μορφή σε αστεροειδείς και κομήτες. Οι επιστήμονες επί πολλά έτη προσπαθούν να ανακαλύψουν πως δημιουργήθηκαν αυτά τα "υλικά" χωρίς να έχουν μέχρι σήμερα βρει κάποια στοιχεία.
Η φορμαλδεΰδη που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο είναι ένα μόριο που βρίσκεται διάσπαρτο στο ηλιακό μας σύστημα. Επιστήμονες του Γεωφυσικού Εργαστηρίου του Ινστιτούτου Επιστημών Carnegie στην Ουάσιγκτον υποστηρίζουν ότι μπορεί τελικά η φορμαλδεΰδη να συμμετείχε στην δημιουργία αυτών των υλικών όταν το ηλιακό μας σύστημα ήταν ακόμη σε νηπιακό στάδιο ύπαρξης.

Το πείραμα«Μπορεί να οφείλουμε την ύπαρξη μας στην διαστημική φορμαλδεΰδη γεγονός που θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει και ολίγον ειρωνικό με δεδομένο ότι η φορμαλδεΰδη αποτελεί δηλητήριο για την ζωή στην Γη» δήλωσε στον δικτυακό τόπο LiveScience. com ο Τζορτζ Κόντι, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Οι ερευνητές μελέτησαν τα αρχαιότερα είδη μετεωριτών, τους επονομαζόμενους ανθρακούχους χονδρίτες, υπολείμματα των οποίων έχουν βρεθεί και στη Γη και για τους οποίους γνωρίζουμε ότι σχηματίστηκαν μαζί με τους πλανήτες πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Οι μετεωρίτες αυτοί περιείχαν τις οργανικές ενώσεις που θεωρούνται τα δομικά υλικά της ζωής. Οι ερευνητές προσπάθησαν να βρουν στοιχεία για την προέλευση αυτών των υλικών.

Θέλοντας να δοκιμάσουν αν η φορμαλδεΰδη μπορεί να έπαιξε ρόλο στην δημιουργία αυτών των οργανικών ενώσεων οι ερευνητές σχεδίασαν μια χημική αντίδραση η οποία θεωρητικώς θα οδηγούσε στην δημιουργία των δομικών υλικών της ζωής. Χρησιμοποίησαν την φορμαλδεΰδη ως αρχικό συστατικό της αντίδρασης και περίμεναν να δουν τα αποτέλεσματα της.

Όπως διαπίστωσαν οι οργανικές ενώσεις που δημιουργήθηκαν στο εργαστήριο ήταν πανομοιότυπες με εκείνες που υπάρχουν στους ανθρακούχους χονδρίτες. Οι ερευνητές εκτιμούν πλέον βάσιμα ότι μια τέτοια χημική αντίδραση μπορεί να συνέβη και κατά την διάρκεια μορφοποίησης του ηλιακού μας συστήματος και έτσι να προέκυψαν τα υλικά που με την σειρά τους δημιούργησαν την ζωή.
ΤΟ ΒΗΜΑ

Εκτοξεύθηκε το Σογιούζ με προορισμό το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκτόξευση τα χαράματα της Τρίτης από το Μπαϊκονούρ του διαστημοπλοίου Σογιούζ με πλήρωμα δύο Ρώσους κοσμοναύτες και έναν Αμερικανό αστροναύτη.

Ο Ρώσος κυβερνήτης του Σογιούζ, ο 40χρονος Αλεξάντερ Σαμοκουτγιάγεφ, ο ιπτάμενος μηχανικός της ΝΑSΑ Ρον Γκαράν 49 ετών και ο 46χρονος κοσμοναύτης Αντρέϊ Μπορισένκο, πρόκειται να συναντήσουν, μετά από ταξίδι δύο ημερών με το περιορισμένων διαστάσεων διαστημόπλοιο, τα άλλα τρία μέλη του διαστημικού σταθμού, έναν Αμερικανό, έναν Ρώσο και έναν Ιταλό.
Ο Ρώσος επικεφαλής του Κέντρου Ελέγχου της Διαστημικής Αποστολής, ανακοίνωσε ότι οι τρείς αστροναύτες απογειώθηκαν από το Μπαϊκονούρ, στις 4.18', τα χαράματα της Τρίτης, τοπική ώρα.
Στο διαστημόπλοιο υπήρχε η φωτογραφία του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα του Γιούρι Γκαγκάριν, καθώς αυτόν τον μήνα συμπληρώνονται 50 χρόνια από το ιστορικό ταξίδι που πραγματοποίησε ο κοσμοναύτης της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Νωρίτερα οι κοσμοναύτες επισκέφθηκαν το δωμάτιο, το οποίο έχει μείνει απαράλλαχτο εδώ και 5 δεκαετίες, που ο Γκαγκάριν πέρασε την τελευταία του νύχτα πριν το θρυλικό ταξίδι του.
enet.gr

Το ρομπότ Curiosity μαρσάρει ενόψει της αναχώρησης για Άρη

Τελευταίες δοκιμές

To Curiosity ολοκληρώνει τις δοκιμές στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL)   (Φωτογραφία:  NASA/JPL )

Πασαντίνα

Έπειτα από καθυστερήσεις που έφτασαν τελικά τα δυόμισι χρόνια, το μεγαλύτερο και ακριβότερο τροχοφόρο ρομπότ που ανέπτυξε ποτέ η NASA είναι σχεδόν έτοιμο για την εκτόξευσή του το Νοέμβριο.

Το πυρηνοκίνητο Curiosity, σε μέγεθος τζιπ, θα αναλάβει να εξετάσει αν ο Άρης διέθετε ποτέ κατάλληλο περιβάλλον για την εμφάνιση μικροβιακής ζωής. Θα μεταφέρει επίσης μια πληθώρα οργάνων για να μελετήσει τη γεωλογία του πλανήτη -μεταξύ άλλων, ένα λέιζερ που θα ανοίγει τρύπες στα βράχια από μακριά.

Δυστυχώς, το ρομπότ δεν θα μεταφέρει την τρισδιάστατη κάμερα υψηλής ανάλυσης που πρότεινε για την αποστολή ο σκηνοθέτης του Avatar Τζέιμς Κάμερον. Η NASA αναγκάστηκε τελικά να ακυρώσει το σχέδιο καθώς δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για την δοκιμή του φακού ζουμ.

Το Curiosity, γνωστό επισήμως ως Επιστημονικό Εργαστήριο του Άρη (MSL), βρίσκεται τώρα σε ένα αποστειρωμένο χώρο του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

Οι τελευταίες δοκιμές πριν μεταφερθεί τελικά στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ μεταδίδονται ζωντανά εδώ.

Όταν φτάσει στον κόκκινο πλανήτη, το Curiosity θα εξερευνά τον Άρη παράλληλα με τα μικρότερα, δίδυμα ρομπότ Spirit και Opportunity, τα οποία βολτάρουν στο εξωγήινο περιβάλλον από το 2004 και έχουν ήδη ανακαλύψει ενδείξεις για αρχαίες, εξαφανισμένες πια λίμνες.

Λόγω του μεγέθους και του βάρους του, που πλησιάζει τον ένα τόνο, το Curiosity δεν μπορεί να τροφοδοτείται με ηλιακούς συλλέκτες όπως οι προκάτοχοί του. Βασίζεται αντίθετα σε μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια ραδιοϊσοτόπων, παρόμοια με αυτές που χρησιμοποιούνται σε πολύχρονες διαπλανητικές αποστολές, ικανές να λειτουργούν αδιάκοπα για δεκαετίες.

Μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις της αποστολής θα είναι η ελεγχόμενη προσεδάφιση. Σε αντίθεση με το Spirit και το Opportunity, τα οποία έπεσαν στον Άρη τυλιγμένα σε αερόσακους, σχεδιασμένους να αναπηδούν στο έδαφος, το Curiosity θα ανοίξει αλεξίπτωτο και θα πυροδοτήσει μικρούς πυραυλοκινητήρες ώστε ακουμπήσει στην επιφάνεια όσο γίνεται πιο μαλακά (ένθετη αριστερά).

Αυτές οι σχεδιαστικές ιδιαιτερότητες του τεράστιου ρομπότ προκάλεσαν σημαντικές υπερβάσεις του προϋπολογισμού και το συνολικό κόστος έχει φτάσει πλέον τα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το χρονικό παράθυρο της εκτόξευσης ανοίγει στις 25 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει τρεις εβδομάδες.

Άνθρωποι σε αστεροειδή το 2025

H NASA προετοιμάζει επανδρωμένη αποστολή

Να στείλει αστροναύτες πάνω σε ένα αστεροειδή σχεδιάζει η NASA

0Share

emailεκτύπωσημικρό μέγεθος  μεγάλο μέγεθος

Λονδίνο 

Παράλληλα με τις προετοιμασίες για μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη όπως έγινε γνωστό η NASA σχεδιάζει μια ανάλογη αποστολή και σε ένα αστεροειδή. Οι επιτελείς της αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας θέλουν το 2025 αστροναύτες να πατήσουν το έδαφος ενός αστεροειδούς σε ένα εγχείρημα που θυμίζει την ταινία "Αρμαγεδδών" όπου ο Μπρους Γουίλις και οι σύντροφοι του προσεδαφίστηκαν σε ένα αστεροειδή με σκοπό να τον ανατινάξουν.

Οι αστεροειδείς είναι σώματα τα οποία κατά τον σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος δεν κατάφεραν να προστεθούν στα υλικά δημιουργίας ενός βραχώδους πλανήτη ή κάποιου δορυφόρου και έκτοτε κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαστημικό κενό. Η μελέτη και η ανάλυση του εδάφους τους θα δώσει στους επιστήμονες πολύ σημαντικές πληροφορίες για την γέννηση του ηλιακού μας συστήματος.

Η αποστολή στον διαστημικό βράχοΣύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν γίνει γνωστές θα επιλεγεί ένας αστεροειδής με μέγεθος παρόμοιο με αυτό ενός μεγάλου κτιρίου και οι αστροναύτες θα τον πλησιάσουν όταν αυτός θα βρίσκεται πέντε εκατομμύρια μίλια μακριά από την Γη. Πρόκειται για απόσταση 20 φορές μεγαλύτερη από αυτή που έχει ταξιδέψει μέχρι σήμερα ο άνθρωπος στο Διάστημα.

Η αποστολή θα διαρκέσει περίπου έξι μήνες και στόχος της θα είναι η προσεδάφιση των αστροναυτών στον αστεροειδή και η συλλογή δειγμάτων του εδάφους του. Οι αστροναύτες θα ταξιδέψουν για τρεις μήνες μέχρι να συναντήσουν τον αστεροειδή, θα παραμείνουν πέντε μέρες σε αυτόν και στην συνέχεια θα επιστρέψουν στην Γη.
Εκτός από την συλλογή των δειγμάτων η αποστολή θεωρείται σημαντική για δύο ακόμη λόγους. Οι αστροναύτες θα εκτεθούν επί μακρόν στην κοσμική ακτινοβολία δίνοντας έτσι την δυνατότητα στους επιστήμονες να διαπιστώσουν τις επιπτώσεις της και να αναπτύξουν νέες μεθόδους προφύλαξης. Επίσης το μακρινό αυτό διαστημικό ταξίδι θα αποτελέσει ένα είδος "πρόβας" για την επανδρωμένη αποστολή στον Άρη η οποία έχει προγραμματιστεί για το 2030.
ΤΟ ΒΗΜΑ

Πυρηνική έκρηξη "έβαψε" κόκκινο τον Άρη;

Στην ραδιενέργεια μπορεί να οφείλεται το χρώμα του

Σε πυρηνική έκρηξη ίσως οφείλεται η κόκκινη απόχρωση του Άρη

Σύμφωνα με μια νέα θεωρία, ο πλανήτης Άρης δεν είχε πάντοτε ερυθρή απόχρωση, η οποία και του προσέδωσε τον χαρακτηρισμό "κόκκινος πλανήτης", αλλά οφείλει το χρώμα του σε μια τρομερή πυρηνική έκρηξη που προκλήθηκε από φυσικούς παράγοντες. Η έκρηξη αυτή μετέτρεψε τον Άρη σε μια απέραντη ραδιενεργή έρημο, εξοντώνοντας κάθε μορφή ζωής που μπορεί να είχε αναπτυχθεί εκεί. Η θεωρία αναφέρει μάλιστα ότι μια τέτοια έκρηξη είναι πιθανό να έχει συμβεί και στη Γη στο μακρινό παρελθόν ή και ότι μπορεί να συμβεί ξανά στο μέλλον.

Την θεωρία ανέπτυξε ο Τζον Μπράντεντμπεργκ, επιστήμονας στην εταιρία Orbital Technologies Corp που ασχολείται με την ανάπτυξη διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών. Όπως υποστηρίζει, πριν από 180 εκατομμύρια έτη κάποια γεωλογική διεργασία στην περιοχή Mare Acidalium που βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη Αρη προκάλεσε μια τρομερή πυρηνική έκρηξη η οποία ουσιαστικά τον κατέστρεψε.

Ο Μπράντεντμπεργκ εκτιμά ότι η έκρηξη αυτή είχε ισχύ ανάλογη με εκείνη ενός εκατομμυρίου βομβών υδρογόνου ενός μεγατόνου. «Η επιφάνεια του Άρη καλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα ραδιενεργών υλικών όπως ουράνιο, θόριο, ραδιενεργό κάλιο κ.α. Μια πυρηνική έκρηξη είναι πιθανό να σκόρπισε τα ραδιενεργά υλικά σε όλο τον πλανήτη. Η έκρηξη αυτή πιθανότατα γέμισε στην ατμόσφαιρα του Άρη με ραδιοϊσότοπα τα οποία εντοπίζονται από τις φασματομετρήσεις που γίνονται στον πλανήτη. Η παρουσία των ραδιενεργών υλικών εξηγεί και την ερυθρή απόχρωση του πλανήτη» δήλωσε ο Μπραντεντμπεργκ στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Fox.

Το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου αναζητά χώρο στο νότιο ημισφαίριο

Μάτι ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου

Καλλιτεχνική απεικόνιση του κεντρικού πυρήνα των κεραιών (Πηγή: SKA)  

Η κατασκευή του μεγαλύτερου επίγειου διαστημικού παρατηρητηρίου συμφωνήθηκε το περασμένο Σάββατο 2 Απριλίου στη Ρώμη. Το παρατηρητήριο θα έχει έκταση ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου και θα αποτελείται από χιλιάδες ραδιοτηλεσκόπια. Στην κατασκευή του εμπλέκονται πολλές χώρες και δεκάδες διεθνείς οργανισμοί και εταιρίες και το κόστος του υπολογίζεται ότι θα αγγίξει το 1,5 δισ. ευρώ.

Η λειτουργία του αναμένεται ότι θα βοηθήσει στο να αποκαλυφθούν σημαντικές πληροφορίες για την λειτουργία του Σύμπαντος όπως για παράδειγμα, να δούμε πως έμοιαζε πριν σχηματιστούν οι γαλαξίες, πως εξελίχθηκε η διαδικασία γέννησης άστρων και γαλαξιών και φυσικά η αναζήτηση ζωής στο διάστημα.

Στην κατασκευή του SKA (Square Kilometre Array) συμμετέχουν η Αυστραλία, η Κίνα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νέα Ζηλανδία, η Μ.Βρετανία και η Νότιος Αφρική. Όπως αποφασίστηκε το κέντρο του σχεδιασμού και του συντονισμού του εγχειρήματος θα είναι το διαστημικό παρατηρητήριο Jodrell Bank που βρίσκεται λίγο έξω από το Μάντσεστερ στην Αγγλία.

Η τοποθεσία κατασκευής του SKA δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αφού αναζητείται μια περιοχή που να καλύπτει διάφορες προϋποθέσεις, παραδείγματος χάριν θα πρέπει να έχει ξερό κλίμα, να είναι μακριά από πηγές ραδιοπαρασίτων (π.χ ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ραντάρ κλπ) και ταυτόχρονα να είναι σχετικά εύκολα προσβάσιμο στους επιστήμονες. Όπως έγινε γνωστό Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Νότιος Αφρική είναι οι τρεις χώρες στις οποίες θα αναζητηθεί η περιοχή για την κατασκευή του SKA και η τελική απόφαση θα ληφθεί το 2012.

Το "ομόκεντρο" παρατηρητήριο

Το παρατηρητήριο θα αποτελείται από 100 περίπου σταθμούς παρατήρησης. Από αυτούς οι 25 θα βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε έναν πυρήνα διαμέτρου 5 χιλιομέτρων, άλλοι 25 σε έναν μεγαλύτερο κύκλο 50 χιλιομέτρων και οι υπόλοιποι 50 σε μια μεγάλη περιοχή ακτίνας 3.000 χιλιομέτρων. Υπολογίζεται ότι το παρατηρητήριο θα αποτελείται από τρεις χιλιάδες τηλεσκόπια τα των οποίων τα πιάτα θα έχουν διάμετρο 15 μέτρων.

Είναι πιθανό βέβαια να χρησιμοποιηθούν και μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Τα τηλεσκόπια θα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους με ένα πανίσχυρο σύστημα τηλεπικοινωνιών, που θα αποτελείται από οπτικές ίνες. Το τελικό κόστος κατασκευής θα εξαρτάται τόσο από το μέγεθος των τηλεσκοπίων όσο και από τον αριθμό τους. Οι μεγάλες κεραίες κοστίζουν ασύγκριτα περισσότερο από τις μικρές, αλλά από την άλλη πλευρά το κόστος διασύνδεσης τριάντα κεραιών είναι ασύγκριτα μικρότερο από το κόστος διασύνδεσης οκτώ χιλιάδων.

Βήμα Science

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ 3: η αυθόρμητη ανάδυση της πολυπλοκότητας Αυτοοργάνωση: η απάντηση στην αβεβαιότητα

Στο συλλογικό φαντασιακό των δυτικών κοινωνιών αλλά και της κάθε επιστήμης, η έρευνα της πραγματικότητας έχει αξία και νόημα μόνο στο μέτρο που μας αποκαλύπτει τους «αιώνιους» και «αμετάβλητους» νόμους της φύσης.

Φανταστείτε λοιπόν πόσο δυσάρεστη έκπληξη ήταν για τους ειδικούς και το ευρύτερο κοινό, όταν διαπίστωσαν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ακόμη και η πλήρης γνώση των βασικών νόμων δεν συνεπάγεται αυτομάτως την πλήρη κατανόηση των φαινομένων ούτε οδηγεί, κατ' ανάγκην, σε ασφαλείς προβλέψεις για τη μελλοντική τους συμπεριφορά.
Πράγματι, όπως είδαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα μας, περί τα τέλη του 1960 όλο και περισσότεροι επιφανείς επιστήμονες άρχισαν να συνειδητοποιούν αφενός πόσο μάταιη ήταν κάθε προσπάθεια «αναγωγής» των περισσότερων φυσικών φαινομένων στις απλούστερες δομικές τους μονάδες και αφετέρου πόσο ανέφικτη ήταν η «ακριβής πρόβλεψη» της συμπεριφοράς των πολύπλοκων συστημάτων (φυσικών και κοινωνικών): από τις τροχιές τριών αλληλεπιδρώντων ουράνιων σωμάτων μέχρι τη δυναμική των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Η νεκροφιλική τάξη και...
Μέχρι πρόσφατα ταυτίζαμε το χάος με την απόλυτη ή παράλογη αταξία, δηλαδή με την απουσία κάθε μορφής οργάνωσης και εσωτερικής συνοχής: «χαώδεις» θεωρούνται οι καταστάσεις ή τα φαινόμενα που πιστεύουμε (εσφαλμένα) ότι δεν υπόκεινται σε ακριβείς κανόνες ή νόμους και συνεπώς αντιστέκονται σε κάθε μας προσπάθεια πρόβλεψης, ελέγχου ή τεχνολογικής χειραγώγησης.
Ωστόσο, όπως θα δούμε, η αναγνώριση της πανταχού παρουσίας της εγγενούς αστάθειας, και άρα της μη προβλεψιμότητας της χαώδους δυναμικής, θα ανοίξει νέους δρόμους για μια πολύ βαθύτερη, αν και όχι πλήρη, κατανόηση των πολύπλοκων συστημάτων.
Αρα, η εισβολή του χάους τόσο στη φύση όσο και στην ανθρώπινη σκέψη όχι μόνο δεν πρέπει να θεωρείται καταστροφική αλλά, αντίθετα, μπορεί να είναι άκρως δημιουργική.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την επιστήμη της φυσικής, η οποία αποτελούσε το γνωστικό και μεθοδολογικό πρότυπο για κάθε άλλη «θετική» επιστήμη, η αναγνώριση αυτών των δύο ανυπέρβλητων περιορισμών της γνώσης μας -η διττή αδυναμία πλήρους αναγωγής και ασφαλούς πρόβλεψης- αποτέλεσε ένα ιδιαίτερα επώδυνο επιστημολογικό σοκ. Σαν να μην έφτανε η θεμελιώδης «αρχή απροσδιοριστίας» της κβαντικής μικροφυσικής, τώρα επιβάλλεται να αποδεχτούμε κάποια σαφή και μη παρακάμψιμα όρια στη γνώση και του μακρόκοσμου!
Πράγματι, η πρώτη θεωρητική αποκρυστάλλωση της παντοδυναμίας της αταξίας, αλλά και της θεωρητικής-πρακτικής αδυναμίας να εξηγήσουμε την προέλευση της τάξης και της πολυπλοκότητας, διατυπώθηκε ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα με τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής. Αυτός ο αδιάψευστος μέχρι σήμερα φυσικός νόμος ορίζει ότι η αταξία στο ορατό Σύμπαν τείνει να μεγαλώνει επειδή η συνολική ενέργεια που περιέχει τείνει βαθμιαία να υποβαθμίζεται. Με άλλα λόγια, η συνολική «εντροπία» του Σύμπαντος μπορεί μόνο να αυξάνει με το πέρασμα του χρόνου.
Αν όμως ισχύει αυτός ο αδυσώπητος νόμος της συμπαντικής υποβάθμισης της ενέργειας και άρα της μεγιστοποίησης της αταξίας, τότε πώς εξηγείται η ανάδυση και η εξέλιξη μέσα στο Σύμπαν εξαιρετικά πολύπλοκων φαινομένων, όπως π.χ. η γένεση και η εξέλιξη των γαλαξιών ή της ζωής, καθώς και η επιβίωση των ανθρώπων με τις περίπλοκες και εξαιρετικά ενεργοβόρες κοινωνίες τους;
Η αχίλλειος πτέρνα της «κλασικής» θερμοδυναμικής ήταν ότι όλοι υπέθεταν πως αυτή ισχύει και εφαρμόζεται μόνο σε «κλειστά» και «απομονωμένα» συστήματα, σε ιδανικά δηλαδή συστήματα που δεν ανταλλάσσουν ύλη και ενέργεια με το περιβάλλον τους. Προφανώς, μέσα στο γνωστό μας Σύμπαν τέτοια συστήματα σε κατάσταση απόλυτης θερμικής ισορροπίας αποτελούν μόνο θεωρητικές αφαιρέσεις. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι περιόρισαν τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής στη μελέτη αποκλειστικά καταστάσεων ισορροπίας αποτελούσε έναν αδικαιολόγητο αυτοπεριορισμό της καθολικής εφαρμοσιμότητας αυτού του νόμου. Αντίθετα, όπως κατ' επανάληψη διαπίστωσαν, ενώ έχει καθολική ισχύ, ο νόμος αυτός αφήνει πολλά περιθώρια και ελευθερίες για τη δημιουργία πολύπλοκων δομών!.................ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ